Mit silnej woli – dlaczego to nie wystarczy, by pokonać uzależnienie
Wielu ludzi uważa, że wystarczy silna wola, by przestać pić, brać narkotyki czy grać. Tymczasem badania naukowe jednoznacznie pokazują, że uzależnienie nie jest wyborem, lecz chorobą mózgu.
Zgodnie z klasyfikacją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), uzależnienie należy do grupy zaburzeń psychicznych i behawioralnych związanych z używaniem substancji psychoaktywnych (ICD-10, F10–F19). To oznacza, że osoba uzależniona traci zdolność kontroli nad zachowaniem – nie dlatego, że brakuje jej charakteru, ale dlatego, że jej mózg działa inaczej.
Jak uzależnienie zmienia mózg – naukowe podstawy choroby
Każda substancja lub zachowanie, które daje natychmiastową przyjemność, aktywuje tzw. układ nagrody w mózgu. Alkohol, narkotyki czy hazard powodują gwałtowne uwalnianie dopaminy – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za uczucie przyjemności.
Z czasem mózg przyzwyczaja się do nadmiaru dopaminy i wymaga coraz większej ilości substancji, by osiągnąć ten sam efekt. Jednocześnie naturalne źródła radości – relacje, ruch, jedzenie – przestają działać.
Według National Institute on Drug Abuse (NIDA), uzależnienie to choroba przewlekła, nawracająca, związana ze zmianami w strukturach mózgu odpowiedzialnych za decyzje, emocje i pamięć. To właśnie dlatego osoba uzależniona często chce przestać, ale nie potrafi – jej układ nerwowy jest biologicznie „zaprogramowany” na dalsze używanie.
Uzależnienie dotyka nie tylko ciała, ale też emocji i relacji
Uzależnienie to choroba obejmująca całego człowieka: ciało, psychikę i relacje.
Zmienia sposób myślenia, zaburza emocje i prowadzi do mechanizmów obronnych – takich jak zaprzeczanie, racjonalizacja czy minimalizowanie problemu. Jak podkreśla American Psychological Association (APA), proces ten jest typowy dla zaburzeń o podłożu neurobiologicznym i emocjonalnym: Uzależnienie powoduje też cierpienie w rodzinie – często bliscy nie rozumieją, dlaczego „po prostu nie przestanie”, co prowadzi do poczucia winy i konfliktów.
Dlaczego samodzielne wyjście z nałogu jest tak trudne
Silna wola to ważny element zmiany, ale w przypadku uzależnienia – niewystarczający.
Osoba uzależniona potrzebuje leczenia, które obejmuje zarówno ciało, jak i psychikę.
Z raportu Harvard Medical School (2021) wynika, że skuteczne leczenie uzależnień obejmuje:
- detoksykację i stabilizację organizmu,
- terapię poznawczo-behawioralną,
- terapię rodzinną,
- wsparcie środowiskowe i grupy samopomocowe.
To proces leczenia choroby, a nie „naprawiania charakteru”.
Terapia uzależnień – leczenie, które przywraca równowagę
W ośrodku terapeutycznym Fundacji Jest Sens leczenie uzależnień opiera się na empatii i zrozumieniu. Zespół terapeutów i psychologów pomaga pacjentom:
- zrozumieć mechanizmy choroby,
- zbudować motywację do zmiany,
- nauczyć się zdrowych sposobów radzenia sobie z emocjami,
- odbudować relacje z bliskimi.
Leczenie łączy psychoterapię indywidualną i grupową z pracą nad emocjami, stresem i relacjami. To droga do odzyskania kontroli, spokoju i sensu życia – krok po kroku, bez oceniania.
Dlaczego warto mówić o uzależnieniu jak o chorobie
Zrozumienie, że uzależnienie to choroba, pomaga zdjąć z pacjenta ciężar wstydu.
Zamiast słów: „weź się w garść”, pojawia się pytanie: „jak mogę ci pomóc?”.
Raport Polskiej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA, 2021) podkreśla, że edukacja społeczna i destygmatyzacja uzależnień zwiększają liczbę osób sięgających po profesjonalną pomoc nawet o 30%.
Zmiana języka to pierwszy krok do zmiany życia.
Źródła naukowe i raporty
- World Health Organization (WHO). International Classification of Diseases (ICD-10, F10–F19)
- National Institute on Drug Abuse (NIDA, 2023). The Science of Addiction
- Harvard Health Publishing (2021). Understanding Addiction as a Chronic Disease
- American Psychological Association (APA, 2022). Addiction as a Brain Disease
- PARPA (2021). Uzależnienie – choroba, którą można leczyć
Zrób pierwszy krok do zdrowienia
Jeśli zmagasz się z uzależnieniem lub nie wiesz, jak pomóc bliskiej osobie – nie musisz być z tym sam.
Zadzwoń: +48 502 861 663
kontakt@jest-sens.pl
Fundacja Jest Sens – pomagamy zrozumieć, że uzależnienie to nie wstyd, tylko choroba, którą można skutecznie leczyć. Nie walcz sam – poproś o pomoc. Każda zmiana zaczyna się od pierwszej rozmowy.
